VENANS

M. Hoareau

Alors en zour ti annan en garson ki ti apel Venans. I ti kontan pran son fizi al fer lasas zwazo dan bwa. En zour Venans ti pe monte dan bwa parey labitid. Son aswar lapli ti’n tonbe, divan ti’n vante. Pandan ki i ti pe monte i ti tann “twi twi twi twi twi twi” anba fey koko. I ti rode e dan rode i ti war en pti tourtrel tou tranpe. I ti bese e anmas li. I ti pe tranble. Venans ti dir, “Pov pti tourtrel, Bondye in fer nou dimoun pour reste lo later, i’n fer ou pour anvole. Get ou la ater, la dwatet ou manman pe rod ou.” Venans ti pran son mouswar e swiy pti tourtrel. I ti poz li anler lo en brans dibwa. I ti dir “La taler ou manman a vin sers ou.” Pti tourtrel ti dir “twi twi twi,” sa ti son remersiman.

Venans ti kontinyen monte, monte, monte menm. Ariv en bon distans i ti war de tourtrel vini. I ti tann kriy son non “Venans , Venans!”

Venans ti demande “Lekel ki kriy mwan dan bwa?”

“Nou sa, de tourtrel.”

Venans ti demande, “Be kote zot konn mon non zot?”

Tourtrel ti reponn “Be tou le zour pa nou ki vin manze kot ou manman? Nou tann li kriy ou. Ou menn ou ki’n sov nou piti?”

Venans ti dir “wi”.

“Mersi boukou,” tourtrel ti dir. “Ler nou’n vini i’n rakont nou. I ti dir nou ale nou a zwenn ou. Mersi mon garson. En zour ler ou dan danze, mazin nou, nou osi nou a vin sov ou lavi.”

Ler sa de tourtrel ti ale Venans dan limenn ti dir, “Sa de pti tourtrel, ki servis zot kapab rann mwan?” I ti kontinyen ale menm pour fer lasas. Apre en pe letan fernwar ti pe konmans fer. Venans ti dir “En en mon a desann.”

Me konman i ti vire pour li desann, zot! I war en ta koson maron pe vini an tayan. Zot ledan ti deor e zot ti feros! Ou santi zis sa loder! Sel keksoz Venans ti kapab fer, i ti annan en gro pye sed lanmenm obor, nek Venans ti grenp lo la! Divan ti pe vante! Zot koson maron ti santi loder dimoun e ti konmans manz sa pye sed. Zot ti manze, manze, manze . Saler pov Venans anler ti pe tranble! Pa ti reste bokou kartours dan son fizi. I ti sey tap zot me ti annan en ta zot, kartous ti fini e prezan ki ti annan zot! I ti dir, “Zot la ki mon pour fer? Mon pa pou war ankor mon manman ek mon papa. Mon pour mor ozordi.”

Venans in la. “Zot o, pti tourtrel ti dir mwan zot a ed mwan ler zour mon dan maler. Mon a sey mazin zot.”

“La nou la,” zot ti kriye. Saler pti tourtrel lontan zot ti la, zot ti pe esper Venans mazin zot.

Venans ti dir, “Pti tourtrel “

“La nou la, lontan nou pe esper ou mazin nou.” Tourtrel ti dir.

“Sov mwan, get danze ki mon ladan,” Venans ti dir.

“Pa trakase nou pou sov ou.”

Saler la koson maron ti pe manz pye sed menm. Prezan ki Venans ti per.

Be laba kot lakour, Venans ti annan li de gro lisyen mesan. Zot ti telman mesan pa ti kapab larg zot. Enn ti apel kanbaro, lot kanbarole. Pti tourtrel ti dir, “Venans kriy ou de lisyen touzour. Mon dalon a vey ou, mwan mon ava al kot ou pou sers led, pa per.”

La Venans ti ganny en pe kouraz. I ti konmans sante, “Kanbaro, kanbarole, sov mon lavi, mon dan danze.”

Sa de lisyen kot zot ti ete borlanmer ti tann zot met pe kriy zot. Zot ti oule desir lakaz! Madanm ti demann avek nennenn , “Nennenn o, sa de lisyen ki i gannyen? Ou’n donn zot manze ?”

“Mon’n donn zot madanm , mon pa konnen ki zot gannyen.”

Madanm ti demande, “Oli Venans.”

“Mon pa konnen madanm, i pa ankor arive.”

Madanm ti kakile, “Venans i dan mal, larg lisyen!”

Konman i dir sa, en pti tourtrel ti arive. I ti apoze e kriy, “Kanbaro, kanbaro, kanbarole. Venans i dan danze lao dan bwa. Al sov li. Degaze!”

Prezan ki lisyen ti aboye. La nek nennen ti al larg zot. Zot! Kot zot ti taye napa ki vo zot! Zot ti pran dan bwa! Msye osi ti ale deryer zot avek son fizi. Madanm ti kriye, “Pa ale, pa ale. Ou a ganny devore laba.” Me Msye ti dir, “lavi lanmor mon bezwen al sov mon garson. Mon konnen i dan danze.” Madanm ti reste deryer e fer lapriyer, pov dyab.

Pti tourtrel ti dir avek lisyen, “swiv mwan, swiv mwan.” Lisyen ti swiv tourtrel e Msye ti swiv lisyen e zot ti taye anmontan. Anmezir zot pe monte zot ti tann lavwa Venans. En pe letan apre zot ti’n arive pre kot pye sed me lisyen ti tay pli vit pe aboye. Ler Venans kot ti ete anler ti war zot traverse i ti dir, “Zot mon sape.” Nek lisyen ti sot lo sa bann koson maron e konmas desir zot. Desir desir zot an morso! Ler papa Venans ti arive, ti reste zis en koson maron. Nek i ti pran fizi e donn en kou-d-bal. Koson ti tonbe mor.

La papa Venans ti pe fer li desann. I ti may son papa, son de lisyen ti sot sot avek li, konmans lis lis li partou. Venans ti dir, “Mersi papa, ozordi ou’n riske ou lavi pour mwan, mersi kanbaro ek kanbarole e mersi pti toutrel. Si pa ti zot, koson maron ti’n devor mwan.”

La zot tou zot ti desann, sakenn pe anmenn en pe lavyann koson maron pour lisyen dan fernwar. Ler manman ti war zot i ti byen kontan e remersye Bondye. Venans ti fer serman dan bwa li tousel ankor!

Depi sa, bann pti tourtrel pa ti zanmen ganny oubliye. Venans ti donn zot manze tou le zour e zot ti vin fer zot nik kot lakour.